Artyleria nadbrzeżna „Canet”

Przyznany nam po I wojnie światowej wąski pas wybrzeża, że zyskaliśmy dostęp do morza, z drugiej strony zmobilizował nas do wysiłku jego zagospodarowania. Jednym z pierwszych zadań jakie się tu pojawiło, było zabezpieczenie wybrzeża pod względem militarnym. Wystarczy rzut oka na ówczesną mapę, by dostrzec potrzebę obrony tego wąskiego pasma lądu wciśniętego pomiędzy obszar Rzeszy Niemieckiej i należących do niej Prus Wschodnich. Rozumieli to nasi sztabowcy, a także Naczelni Józef Piłsudski. Już 15 kwietnia 1921 roku wydał on rozkaz w sprawie podjęcia studiów w celu określenia możliwości obrony granicy zachodniej. Pracami tymi pokierował generał Leonard Skierski, który po kilku tygodniach, w maju tego roku, przedłożył raport dla Naczelnego Wodza. Sugerował on obronę przed Niemcami na linii Grudziądz, Bydgoszcz, Toruń, co było równoznaczne z rezygnacją obrony Wybrzeża. Późniejsza decyzja o zlokalizowaniu „przy Gdyni” portu morskiego zweryfikowała ten plan i niebawem przystąpiono do opracowywania innych wersji tego planu. Tak więc plany obrony tego skrawka polskiej ziemi przygotowywano na długo przed wybuchem II wojny światowej. Plan obrony opracowywany był kilkakrotnie. W 1924 roku jeden z wariantów opracował w Warszawie zespół mjr Marcelego Rewińskiego. Koszty jego wdrożenia były olbrzymie ponad 430 mln zł, co sprawiło, że nigdy nie przystąpiono do jego realizacji.

Kolejny plan obrony, z października 1924 roku, sugerował utworzenie tzw. „Obszaru Gdynia”. Generał Griebsch proponował objęcie terenu naszego miasta ufortyfikowanym pierścieniem, nadając Gdyni charakter twierdzy. Z początkiem 1925 roku powołano dowództwo Obszaru Warownego Gdynia i podporządkowano mu Kierownictwo Fortyfikacji. Wtedy to zrodził się plan łącznego potraktowania Wybrzeża wraz z Helem. Plan ten jednakże odrzucono.

Ostateczna wersja planu wykrystalizowała się w 1927 roku. Jego autorem był mjr Wincenty Rudowicz, ówczesny szef Okręgu Warownego Gdynia. Zaletą plany była jego alternatywność zakładająca napaść ze strony Niemców jak też ze strony bolszewickiej Rosji. Plan mjr Rudowicza zakładał obronę Wybrzeża od strony morza przez flotę morską, artylerię nadbrzeżną, zapory minowe, obronę przeciwlotniczą oraz lotnictwo. Od strony lądu natomiast podkreślał rolę piechoty, szczególnie u nasady półwyspu helskiego.

W tym samym roku pojawił się też drugi plan, opracowany przez młodych oficerów, mianowicie por. Mohucznego i ppor. Czeczota. Z planu tego skorzystano tworząc tzw. Rejon Umocniony Hel. Te inwestycje realizowano sukcesywnie do 1939 roku.

W 1936 roku rozpoczęto umocnienie części Półwyspu Helskiego. Wtedy to utworzono tzw. baterię cyplową złożoną z 4 dział Beforsa kalibru 152 mm oraz kilku dział 105 i 75 mm. Do ich osłony zainstalowano tu też baterię dział przeciwlotniczych. Na klifie oksywskim, w pobliżu latarni morskiej, usytuowano natomiast baterię dział „Canet”, o dużym zasięgu i kalibrze 100 mm. Ta składająca się z dwóch dział bateria w zamyśle miała osłaniać gdyński port, a wraz z baterią cyplową na Helu, móc pokrywać ogniem całą zatokę.