Symboliczny pomnik ludzi morza w Gdyni

W centralnym punkcie miasta, w jego śródmieściu, stoi od kilku lat pomnik Antoniego Abrahama. O Placu Kaszubskim, a także o samym Abrahamie pisałem już wcześniej w „Wiadomościach Gdyńskich”, „Pomeranii”, a także na moim blogu. Tym razem kilka słów o centralnym punkcie gdyńskiego portu na którym również znajduje się pomnik. A jest to pomnik ludzi morza.

Najpierw kilka słów o placu, na którym zlokalizowano ten pomnik. Podobnie jak Plac Kaszubski powstał on w efekcie skrzyżowania ulic , a więc w sposób „naturalny”. W przypadku tego portowego placu jest to węzeł szczególny, gdyż zapętlają się tu ulice i nabrzeża portowe. Dochodzi do niego między innymi ulica Chrzanowskiego, stąd rozpoczyna się ulica Polska będąca jedną z głównych ulic portu. Tutaj bierze początek kilka nabrzeży, między innymi Polskie, Pilotowe, Francuskie (zwane też Pasażerskim) czy Węglowe. To tutaj ma swoją siedzibę Kapitanat Portu i główny gmach tego placu, czyli Dworzec Morski. Stąd przez wiele lat tysiące rodaków wyruszało za ocean za chlebem. Tu wreszcie nieliczni z nich powracali do kraju.

Jest to zatem miejsce historyczne, zarówno dla portu jak i dla naszego miasta ale także dla kraju. Z tego między innymi względu Dworzec Morski został wyznaczony na siedzibę Muzeum Emigracji. Właśnie dlatego poddano go też w ostatnim czasie gruntownemu remontowi.

To właśnie na placu przed Dworcem Morskim stoi od lata 1965 roku oryginalny monument. To właśnie jest wspomniany wcześniej pomnik ludzi morza, jak go nieoficjalnie nazwano. Pomnik skonstruowano na niewysokiej bazie z czterech głazów wydobytych z Zatoki Gdańskiej. Symbolizują one  cztery podstawowe „morskie” zawody: marynarza, portowca, rybaka i stoczniowca. Wagę pomnika szacuje się na około 130 ton, a jego wysokość to ponad 9 metrów. Pomysłodawcą zbudowania tego pomnika był Adam Smereka, długoletni i zasłużony gdyński portowiec. 

Gdyński Dworzec Morski – w rocznicę uruchomienia.

W dniu 8 grudnia mija kolejna rocznica poświęcenia i uruchomienia gdyńskiego Dworca Morskiego. Otwarcie to miało miejsce w 1933 roku, a niezastąpiony Grzegorz Winogrodzki w swoim wydanym w 1937 roku przewodniku, nie raz już przytaczanym na blogu (część 1, część 2), zrymował to wydarzenie następująco:

„W roku tysiąc dziewięćset trzydziestym i trzecim,

Który portu gdyńskiego był dziesięcioleciem

Na dzień 8 – go grudnia zjechał Rząd i liczne

grono na poświęcenie portu symboliczne.

Na ten termin i dworzec morski wykończono,

i miał być poświęconym, a dostojne grono

uświetniło odbycie radosnego święta”.

Do budowy Dworca Morskiego przystąpiono już w 1930 roku wiosną, wtedy to również przystąpiono do likwidacji Chińskiej Dzielnicy położonej przy ul. Portowej w kierunku ul. Polskiej i Węglowej. Większość mieszkańców przeniosła się wtedy na Witomino – gdzie umożliwiono im nabycie na dogodnych warunkach działek budowlanych oraz znormalizowanych piętrowych domków. Kilka takich domków przetrwało do dziś i można je oglądać przy ul. Poprzecznej. W stosunku do slumsów przy ul. Portowej domki na Witominie to pełen komfort.

A wracając do Dworca Morskiego wspomnieć też warto o dwóch tablicach, które przy okazji poświęcenia odsłonięto. Tablice te ze stosownymi napisami przedstawiały popiersia (profile) Prezydenta I. Mościckiego i Marszałka J. Piłusudskiego (tablice te usunięte we wrześniu 1939 roku przez Niemców dotąd się nie odnalazły). Grzegorz Winogrodzki opisał to tak:

„I spadają zasłony, które ścianę kryją,

i odkrywają się oczom nadmorskiego grodu

umieszczone popiersia dwóch wodzów narodu...”

W tym dniu poświęcony został również port gdyński. Impreza temu poświęcona odbyła się w Szkole Morskiej (patrz „Rocznik Gdyński” nr 11 strona 53).