Stefan Żeromski w Gdyni

Stefan Żeromski autor „Wiatru od morza” mieszkał w Gdyni dwukrotnie. Pierwszy raz w obecnym Śródmieściu, a drugi raz (nieco później) w Orłowie, które w owym czasie jeszcze do Gdyni nie należało (włączono je w 1935 roku).

Zamieszkiwanie pisarza w Orłowie miało miejsce w 1924 roku. Znane jest też dokładne miejsce jego pobytu – to zachowany do dziś ów niewielki domek przy orłowskiej plaży, gdzie dziś mieści się muzeum Jego imienia.

W przypadku zamieszkiwania w Śródmieściu pojawiają się wątpliwości. Powszechnie uważa się, że pisarz mieszkał w domu Plichty przy dzisiejszej ul. 10 lutego róg ul. Świętojańskiej – w miejscu gdzie jest obelisk z tablicą pamiątkową upamiętniającą ten pobyt. Tymczasem w domu Plichty – co potwierdzają fotografie z początku XX wieku mieściła się restauracja i kawiarnia – to na parterze, zaś na piętrze dom zamieszkiwała liczna rodzina właściciela domu, czyli Plichty. Warunki mieszkaniowe na tym piętrze były dalekie od komfortu. Pokoje były niewielkie, z parteru dochodziły restauracyjne hałasy i zapachy. To chyba z tych względów Żeromski wynajął mieszkanie (1922 rok) po sąsiedzku, u szwagra Plichty nazwiskiem Hebel.

Dom Hebla był tuż obok. Na zachowanych z tego okresu zdjęciach widnieje murowany dom z poddaszem, o spadzistym dachu, sporych rozmiarów. To tam według Edwarda Obertyńskiego – znanego gdyńskiego pisarza – zamieszkiwał pisarz natomiast stołował się po sąsiedzku u Plichty.

Wersję tę potwierdzała też moja matka, która u Plichty na piętrze wynajmowała od 1924 roku mieszkanie na kwaterę i zakład krawiecki (pisałem o tym w „Roczniku Gdyńskim” nr 16) zaś nieco później przeniosła się na ul. Portową 41. W latach tych, pamięć o Żeromskim wśród gdynian była jeszcze świeża, a jego związki z Gdynią i naszym morzem ciągle żywe.

Teraz gdy w tym miejscu zlokalizowano Infobox, który ruszyć ma ponoć w czerwcu, pamiętać warto o zostawieniu obelisku i tablicy poświęconej Żeromskiemu.