Stara osada Pogórze

Pisząc jeden z moich tekstów natrafiłem na ciekawy opis Pogórza zamieszczony w nr 11 „Rocznika Gdyńskiego” z lat 1992 – 93. Autorem tekstu jest Bohdan Ostrowski – przedwcześnie zmarły w wieku 56 lat, nauczyciel, bibliotekarz, erudyta i autor tekstów poświęconych poszczególnym gdyńskim dzielnicom. Opis Pogórza, jest jedną z ostatnich „monografii gdyńskich dzielnic”, jakie wyszły spod pióra tego publicysty.

Jego interesujący życiorys zaprezentował w kolejnym numerze „Rocznika Gdyńskiego” w dziale „Gdyńskie Życiorysy” Henryk. J. Jabłoński – członek Komitetu Redakcyjnego naszego „Rocznika”, do którego zainteresowanych odsyłam. Ja natomiast zatrzymam się nieco nad ciekawostkami dotyczącymi Pogórza, jakie na wstępie tekstu znajdujemy u B. Ostrowskiego.

Otóż według Autora z nazwą Pogórze spotykamy się w dokumentach już w 1253 roku (ten sam rok odnosi się do wsi Gdynia). Jest sprawą oczywistą, że osada istniała już wcześniej, co podaje inny Autor, mianowicie prof. G. Labuda w „Historii Pomorza”, a co potwierdzają wykopaliska prowadzone w rejonie Kępy Oksywskiej przez prof. Kostrzewskiego z Uniwersytetu Poznańskiego w okresie międzywojennym. Znalezione urny wskazują, że Kępa Oksywska i jej okolice zamieszkałe były już w okresie przedchrześcijańskim. Ilość wykopalisk i ich specyfika (zdobnictwo i kształt) sprawiły, że uczeni zakwalifikowali je do tzw. kultury oksywskiej.

O sprawach tych B. Ostrowski nie pisze, podaje natomiast inną ciekawostkę, mianowicie za prof. Jerzym Trederem z Uniwersytetu Gdańskiego, próbuje etymologicznie wyjaśnić nazwę Pogórze. Otóż, uważa, że przedrostek po – oznacza „przy, wzdłuż” - a to oznaczałoby, że osada, o której mówimy leżała przy górze – czyli w tym przypadku przy wzniesieniu jakim jest Kępa Oksywska, która w tym miejscu osiąga wysokość 80 m n.p.m.

Poza powyższymi ciekawostkami wspomnieć wypada, że w tekście znajduje się nieco informacji o „historii najnowszej” i o współczesności Pogórza, a także szkic osiedla przedstawiający rozmieszczenie ulic w jego obu częściach (Pogórza Dolnego i Górnego). Kto jest autorem owego szkicu nie podano. I chociaż nie podano też skali tego szkicu, a nawet ukształtowania terenu – szkic ten pozwala na ogólną orientację w osiedlu.

Pamiętać jednakże przy tym należy, że B. Ostrowski swój tekst pisał ponad dwadzieścia lat temu, a więc niektóre podane w jego artykule dane zweryfikował czas.