Gdyńskie "Róże wiatrów"

Przeciętny gdynianin zna dwie "Róże wiatrów" w naszym mieście - księgarnie przy ul. Starowiejskie i restauracje o tej nazwie przy Przystani Żeglugi Przybrzeżnej na Skwerze Kościuszki. O trzeciej "Róży wiatrów" wiedzą nieliczni, studenci akademii morskich, ludzie morza — nawigatorzy i żeglarze, meteoro­lodzy oraz morscy hobbyści.

Według encyklopedii - róża wiatrów to inaczej róża kompasowa, czyli meteorologiczny przyrząd składający się z koła podzielonego na 16 części (po 2 rumby każda) służąca do przybliżonego wyznaczenia kierunków wiatru – używanego głó­wnie w meteorologii i nawigacji. Rumb to z kolei kąt stanowiący 1/32 okręgu koła czyli 1°15'. Prawda, że proste?

Szperając ostatnio w materiałach dotyczących projektowania i budowy portu w Gdyni natrafiłem na dwa rysunki - dokumenty z tego zakresy. Chronologicznie rzecz ujmując pierwszy szkic pochodzi z 3o listopada 1920 roku, dotyczy koncepcji Tymczasowego Portu Wojennego i schroniska dla rybaków. Drugi szkic jest o cztery lata późniejszy - datowany na dzień 4 lipca 1924 roku, stanowi załącznik do umowy zawartej z Fran­cusko-Polskim Konsorcjum dla Budowy Portu w Gdyni. Na obu dokumentach znaj­dujemy szkice róży wiatrów (z tym, że w drugim przypadku "Róża wiatrów" nazwana jest "Gwiazdą częstości wiatrów"). Merytorycznie oba rysunki są identyczne - tzn. pokazują takie same kierunki i natężenie wiatrów wiejących na terenie portu w Gdyni. Z tych wykresów wynika, że na obszarze gdyńskiego portu przeważają wiatry wiejące z kierunków zachodniego, północno-zachodniego i południowo-zachodniego.

Projektanci gdyńskiego portu i osoby decydujące o jego lokalizacji, właśnie w tym miejscu, brali pod uwagę między innymi kierunek z którego wieje wiatr. Od niego bowiem - obok czynników hydrograficznych, geologicznych i klimatycznych - zależały rozwiązania natury technicznej. To wiatry - ich kierunek i siła (średnia ro­czna Gdyni wynosi 15 m/sek.), prądy morskie i fale w Zatoce Gdańskiej - determinowany rodzaj, konstrukcję i  materiał używany przy budowie morskich i nabrzeżnych budowli.

A o tym, że z wiatrami na wybrzeżu nie ma żartów przekonaliśmy się między innymi, gdy sztorm przewrócił potężną bramę suwnicy stojącą w Stoczni Gdynia.