środa, 9 października 2013

Szkoły podstawowe w miejskiej Gdyni

W czasie powrotu ziemi pomorskiej do macierzy, a więc po I wojnie światowej, odziedziczyliśmy oświatę po pruskim zaborcy. Gdzieś do 1927 roku bazowano na strukturach pruskiej oświaty, często na nauczycielach z czasu zaboru, a z reguły na otrzymanej w spadku bazie, czyli budynkach szkolnych z XIX wieku.

I tak we wsi Gdynia szkoła mieściła się w chacie z 1836 roku. W okolicznych wsiach, które niebawem przyłączone miały być do Gdyni jako miasta, sytuacja była podobna. Na Oksywiu uczniowie uczęszczali do szkoły z 1817 roku, a więc z czasów Napoleońskich, na Obłużu działała szkoła z 1871 roku, w Chyloni z 1819 roku, a w Cisowej z 1862 roku.

Wszędzie tam użytkowane budynki szkolne były zbyt ciasne, wymagające remontów, bądź modernizacji. Gdy z początkiem lat 20 – tych ubiegłego wieku wraz z budowanym portem nastąpił gwałtowny przypływ ludności do Gdyni i przyległych, pobliskich wsi niebawem wchłoniętych przez miasto, sprawa nauki stała się jednym z miejscowych priorytetów.

Już z początkiem 1922 roku przyjęto regulację organizacyjną szkół powszechnych. Według tych zasad określono obwody szkolne uzależnione od ilości dzieci w wieku szkolnym. I tak, gdy w obwodzie zamieszkiwało do 60 dzieci w wieku szkolnym, musiała istnieć szkoła jednoklasowa, a gdy było dzieci do 650, szkoła musiała być siedmioklasowa. Ilość dzieci pomiędzy tymi krańcowymi wielkościami obejmowały szkoły dwu, trzy, czteroklasowe i więcej. Istniała też zasada, że dla każdej klasy przewidziany był jeden nauczyciel.

Do 1927 roku, a więc rok po formalnym nabyciu praw miejskich przez Gdynię, nie było tu szkół pięcioklasowych i sześcioklasowych. I tak, w najliczniejszym pod względem ilości uczniów śródmieściu (225 uczniów), przewidziano pięcioklasową szkołę z 5 nauczycielami, natomiast w Kolibkach, gdzie uczęszczało do szkoły tylko 40 uczniów, była szkoła jednoklasowa, z jednym nauczycielem. Jak podają statystyki, na jednego nauczyciela w Gdyni przypadło 42,7 ucznia, przy 41 uczniów średnio na terenie województwa pomorskiego.

Miejscowe realia, a także ów wskaźnik wyraźnie wskazywały na konieczność pilnego budowania szkół w naszym mieście. Zadanie to rozłożono na lata. W sumie od 1928 roku wybudowano w Gdyni 17 szkół powszechnych, z czego uruchomiono do września 1939 roku, 16 placówek szkolnych. Ostatnią ze szkół noszącą nr 17 w Cisowej, uruchomili już Niemcy, późną jesienią tego roku. O tym pisałem już na blogu i „Roczniku Gdyńskim” nr 14.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz