Babski Figiel – gdzie to jest?

Nawet nie wszyscy Cisowiacy wiedzą gdzie znajduje się Babski Figiel. Na pewno nie wiedzą tego ci wszyscy mieszkańcy Cisowej, którzy zasiedlili tę dzielnicę dopiero w latach 70. ubiegłego wieku, zajmując spółdzielcze mieszkania w blokach wzdłuż ul. Morskiej na odcinku od ul. Kcyńskiej po Osiedle Sibeliusa. Tymczasem Babski Figiel jak istniał tak istnieje – a nawet modernizuje się...

Ale dość zagadki. Babski Figiel to niewielki przysiółek położony tuż przy lesie nieopodal cisowskiego cmentarza. Jego „historyczna”, a więc najstarsza część to zaledwie trzy budyneczki. Powstały one zapewne w latach 20. ubiegłego wieku, bowiem gdy w 1938 roku wprowadziliśmy się do Cisowej, owe budyneczki już istniały. Z racji swojego położenia, przysiółek ten był rodzajem enklawy – i to nie tylko topograficznie, ale również społecznie. Jego mieszkańcy – a byli to robotnicy i ich rodziny – trzymali się z dala od najbliższych sąsiadów, żyjąc we własnej niewielkiej społeczności.

A gdy o topografii mowa, to zaznaczyć należy, że domki Babskiego Figla położone są u podnóża morenowych pagórków – Bieszków Górki i Malinowskich Górki (nazwy od nazwisk właścicieli). Z Ćmirowa dochodziło się tam skrótem, przez pole Leona Lubnera. Latem szło się wydeptana ścieżką przez łan żyta, a zimą omijając śnieżne zaspy.

Ulica Owsiana była wtedy nieutwardzoną, piaszczystą drogą, która do Babskiego Figla nie dochodziła, a kończyła się w lesie. Obecnie po wybudowaniu w pobliżu Komisariatu Policji, do Babskiego Figla wiedzie ul. Owsiana skręcając przy końcu cmentarnego ogrodzenia w lewo, prawie pod kątem prostym. Ulica jest wyasfaltowana i niczym nie przypomina owej piaszczystej drogi z lat mojej młodości.

Pierwszy piętrowy domek przysiółka ma numer 39. pozostałe dwa zabudowania nie mają widocznej numeracji. Widocznie uznano ją za niepotrzebną, bądź też (co jest mało prawdopodobne) wszystkie budynki mają ten sam numer!? Ostatni w szeregu to dom Reinhardtów, do których należało też nieco ziemi ornej na zapleczu budynku oraz niewielki sad. Budynek jest odnowiony i swoja kolorową elewacją odstaje od dwóch pozostałych. W wyraźnie złym stanie technicznym jest domek środkowy – architektonicznie najciekawszy i chyba najstarszy. To zapewne dom Bieszków, którzy kiedyś mieli tu gospodarstwo, i od których nazwę wzięła sąsiednia górka. Domek ten robi wrażenie rozsypującego się i stoi dla tego, że podpierają go domki sąsiednie.

Od zawsze nurtowało mnie pytanie – skąd taka niecodzienna nazwa owego przysiółka? Na pytanie nigdy nie uzyskałem jednoznacznej odpowiedzi. Zwykle były to tylko przypuszczenia. Przypuszczać można różnie... Zapewne miejsce na którym wybudowano domki już wcześniej nosiło ową dziwną nazwę. Może tu zbierały się cisowskie baby, aby figlować, czyli bawić się i baraszkować. A może tu na Bieszków Górce, wtedy jeszcze niezalesionej, odbywały się sabaty miejscowych czarownic? Miała i ma Chylonia swoją Świętą Górę, więc dla przeciwwagi Cisowa miała swój Babski Figiel... W takim przypadku owa nazwa pochodziłaby z odległych czasów, gdy na Kaszubach, jak i w całej Europie szukano czarownic i bezlitośnie je tępiono.

W tej sytuacji sięgnąłem do starej mapy Schrottera z lat 1796 – 1802 szukając interesującej nas nazwy. Owa mapa chociaż dość szczegółowa owej nazwy ani też przysiółka nie podaje. Tak więc nazwa Babski Figiel i jej rodowód nadal pozostaje niewyjaśniony.

Na koniec jeszcze kilka zdjęć z Babskiego Figla. 

Pola Leona Lubnera na lewo od Babskiego Figla, w tle widać fragment Malinowskich Górki. Obecnie, na lewo od cmentarza w Cisowej w miejscu gdzie kiedyś były pola Leona Lubnera, znajdują się sklepy, budynek policji oraz wieżowce ( zdjęcie zrobione w VII 1963).

Babski Figiel obecnie (zdjęcie wykonane 31.10.2012).

Babski Figiel obecnie (zdjęcie wykonane 31.10.2012).

Babski Figiel obecnie (zdjęcie wykonane 31.10.2012).

Babski Figiel obecnie (zdjęcie wykonane 31.10.2012).